Oriental College Magazine, Punjab University - Lahore
Logo

ORIENTAL COLLEGE MAGAZINE

Principal Oriental College, University of the Punjab, Lahore
ISSN (print): 1991-7007
ISSN (online): 2789-4657

سراجِ منیر ، (سفر نامۂ حج از شیفتہ) تحقیق و تنقید

  • Zahira Nisar/
  • June 26, 2023
‘SIRAJ-E MUNEER’ PILGRIMAGE TRAVEL BY SHAIFTA: RESEARCH AND CRITICAL STUDY
Keywords
Gulshan-e-Be-Khar, Abdul Ghani Mujadadi, Texts, Sihah, Saints, Eid Russia Chain
Abstract

Nawab Mustafa Khan Shaifta was a famous Urdu poet of Nineteenth Century and has special place in the history the of Urdu Literature  by his valuable memorendum of Urdu Poets "Gulshan-e-Be-Khar''-Till now this book is considered a great refrence work.  He shows his poetic skills both in Urdu and Persian poetrythats why we find two pen names, Shaifta for Urdu and Hasrati for Persian poetry. He learned Arabic, Persian poetry, Hadith and other prominant fields of Knowledge from a Dehli,s learned sufi Mian Gi Mala Mal. He also had Tendency towards saints. That was the main Key point which leads him to Mekka and he writes his misterious feeling and meetings with saints which we find in "Rah Aawurd" (in Persian) and "Siraj-e-Muneer" (Urdu Translation). This Travel shows a new feature of Shaifta and reader impressed by his pross skills also. This article consist on research and critical  studyof "Siraj- e- Munner''

References

(۱)          نظامی بدایونی، حضرتِ شیفتہ کے مختصر حالات، (دہلی: انجمن ترقیِ اردو (ہند)، ۱۹۱۵ء)،۲۔۵۔

(۲)        مالک رام، تلامذۂ غالب،  (دہلی: انجمن ترقی اردو (ہند) ، ۱۹۵۷ء)،۱۷۹، ۱۸۰۔

(۳)        سکسینہ، رام بابو، تاریخِ ادب اردو، (دہلی: ایجوکیشنل پبلشنگ ہاؤس، دہلی ۲۰۰۷ء)،۲۲۷۔

(۴)        ایضاً ،۲۲۷۔

(۵)        کلیاتِ شیفتہ ، کلب علی خان فائق (مرتب)، (لاہور: مجلسِ ترقی ِ ادب، ستمبر ۱۹۶۵ء)،۱۸۔۱۹۔

(۶)        جمیل جالبی، شیفتؔہ کا مطالعہ، مشمولہ، شیما مجید (مرتب) شیفتہ ایک مطالعہ، (لاہور: پاکستان رائٹرز کوآپریٹو سوسائٹی،۲۰۰۵)،۲۴۔

(۷)        ایضاً،۲۹۔

(۸)        شیفتہؔ، نواب مصطفیٰ خاں، تذکرۂ  گلشنِ بے خار، کلب علی خاں فائق (مرتب)،  (لاہور: مجلسِ ترقی ِ ادب، ۱۹۷۳ء)، ۶۱۷۔

(۹)        ایضاً، ۳۴۔

(۱۰)       سید محمد عبداللہ،  شعرائے اردو کے تذکرے،  (لاہور: مکتبۂ خیابان، طبع دوم، دسمبر ۱۹۶۸ء)،۴۸۔

(۱۱)        نورالحسن ہاشمی،  دہلی کا دبستانِ شاعری، (لاہور:  بک ٹاک، ۲۰۰۶ء)،۲۲۸۔

(۱۲)       صفا بدایونی، تذکرۂ شمیم سخن، (لكھنؤ: منشی نول کشور، ۱۸۹۱ء)،۲۵۔

(۱۳)       درگاپرشاد، تذکرۃ لنساء،  (دہلی: اکمل المطابع ، س۔ن)،۵۰۔

(۱۴)       بہ حوالہ علی صفدر جعفری، نواب مصطفیٰ خاں شیفتہ: تحقیقی و تنقیدی مطالعہ، (لاہور:  عذرا پبلی کیشنز ،۱۹۹۹ء)،۳۵۔

(۱۵)       مالک رام، تلامذۂ غالب،۱۷۸، ۱۷۹۔

(۱۶)        حامد حسن قادری، داستانِ تاریخ اردو، (كراچی:  اردو اکیڈمی سندھ،  چوتھا ایڈیشن ۱۹۸۸ء)،۶۱۵۔

(۱۷)       وزیرالحسن عابدی، مصطفیٰ خاں شیفتہ، مشمولہ نقوش آپ بیتی نمبر، (لاہور: نقوش پریس ،۱۹۶۵ء)،۱۶۶۲، ۱۶۶۳۔

(۱۸)       ایضاً، ۱۶۷۰۔

(۱۹)         شیفتہ ، نواب مصطفیٰ خاں، ترغیب السالک الی احسن الماسلک، (دہلی: مطبع مصطفائی، ۱۲۸۳ھ)، سرورق،۱۵۲،۶۔

(۲۰)       ایضاً، ۱۱۷۔

(۲۱)       کلیاتِ شیفتہ و حسرتی،  (نظامی پریس، بدایوں ۱۹۱۶ء)، ۴۶۔۴۸۔

(۲۲)       شیفتہ نواب محمد مصطفیٰ خاں، سراجِ منیر، زین العابدین، سید (مترجم)،  (آگرہ: مطبع آگرہ اخبار، آگرہ محلہ، نئی بستی ، ۱۹۱۰ء)، فہرست و ۹۔

(۲۳)      ایضاً، ۱۹،۱۸۔            (۲۴)      ایضاً، ۴۳۔               (۲۵)      ایضاً،۲۶۔

(۲۶)       ایضاً، ۸۰، ۸۱۔

(۲۷)      شیفتؔہ، نواب مصطفیٰ خاں، ترغیب السالک الی احسن المسالک، ۱۵۰،۱۴۹۔

(۲۸)      ایضاً، ۱۵۲۔

BIBLIOGRAPHY

 

-           Durga Parshad, Tazkiratun-Nisā, (Delhi: Akmal al-Mutabeh).

-           Hamid Hassan Qadri, Dāstān-iTārīkh-i Urdū, (Karachi: Urdu Academy Sindh, 4th Edition, 1988).

-           Shaifta, Ghulam Mustafa Khan, Tazkirah-iGulshan-i be khār, (Ed.), Kalb Ali Khan Faiq,(Lahore: Lahore: Majlis Traqqi-e Adab, 1973).

-           Shaifta, Ghulam Mustafa Khan,Sirāj-i Mūnīr, (Trans.), Zain al-Aabideen Sayed, (Aagrah: Aagra Akhbar Press, 1910).

-           Jameel Jalibi, Shaiftah ka Mutaliah,(Incl.), Sheema Majeed (Compl.), Shaifta aik Mutala’a, (Lahore: Pakistan Writers Cooperative Society, 2005).

-           Kalb Ali Khan Faiq (Ed.), Kuliyāt-iShaiftah,(Lahore: Majlis Traqqi-e Adab, 1965).

-           Kuliyāt-iShaiftahvaHasrati, (Badayon:Nizami Press, 1916).

-           Malik Ram, Talamiza-iG̲h̲ālib, (Delhi: Delhi: Anjuman-i Urdu,1957).

-           Muhammad Abdullah, Sayed, Sho’ara-i Urdū ke Tazkiray, (Lahore: Maktaba-eKhayabaan, 2nd Edition December 1968).

-           Nizami Badayoni, Ḥazrat-i Shaifta ke Mukhtaṣar Halāt”, (Dehli: Anjuman Taraqqi-i Urdu Hind, 1915).

-           Noor-ul-Hassan Hashimi, Dr, Dehli ka dabistan-e-shaeri, Book tak, Lahore 2006.

-           Saksaina, Ram Babu, Tareekh-e-Adab-e Urdu Educational Publishing house, Dehli 2007.

-           Shaifta, Nawāb Mustafa Khan, Targheeb-ul-Sālik ila Ahsan-ul-Masalik, Mustafai press, Delhi 1283 AH.

-           Safa Badayoni, Tazkira-e-Shameem-e-Sukhan, Munshi Nawal Kishore Press, Lakhnow 1891.

-           Safdar Jafri, Nawab Mustafa Khan Shaifa: Research & Critical Study, Azra Publications, Lahore 1999. 

-           Wazeer-ul-Hassan Aabidi, Mustafa Khan Shaifa, included in Naqoosh, Aaap Beeti no, Naqoosh press, Lahore 1965.

 

vvv

Statistics
RSS2 logo

Author(s):

Zahira Nisar

 Senior Editor / Assistant Professor

Urdu Encyclopedia of Islam, University of the Punjab, Lahore

Pakistan

Details:

Type: Article
Volume: 98
Issue: 2
Language: Urdu
Id: 649959f58ab42
Pages 41 - 54
Published June 26, 2023

Statistics

  • 138
  • 82
  • 102

Copyrights

Creative Commens International License
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.